Kultura

Kultura i turystyka

GMINA ŁAPSZE NIŻNE POŁOŻONA JEST NA SPISZU POMIĘDZY PODHALEM A PIENINAMI, W MALOWNICZYM REGIONIE, GDZIE  PRZEZ WIEKI ŚCIERAŁY SIĘ WPŁYWY POLSKIE, WĘGIERSKIE, SŁOWACKIE I WOŁOSKIE, STĄD TEŻ BIERZE SIĘ JEJ RÓŻNORODNOŚĆ PRZEJAWIAJĄCA SIĘ W BOGACTWIE KULTUROWYM, TRADYCJACH, JĘZYKU, STYLU ARCHITEKTONICZNYM.

Region Spisza to niezwykłe tradycje, wspaniałe stroje, smaczna i zdrowa kuchnia, gwara i regionalne tańce.

Regionalny strój

REGION SPISZA BARDZO SPECYFICZNIE WYRÓŻNIA TYPOWY DLA TEGO TERENU STRÓJ. JEGO RÓŻNORODNOŚĆ Z PEWNOŚCIĄ JEST WYNIKIEM WIELOŚCI GRUP ETNICZNYCH TU ZAMIESZKUJĄCYCH. WSZAK NA PRZESTRZENI DZIEJÓW STYKAŁY SIĘ TU OBOK POLSKICH WPŁYWY WĘGIERSKIE, NIEMIECKIE I WOŁOSKIE. KAŻDA Z TYCH KULTUR POSIADAŁA WŁASNE ODRĘBNE CECHY, CO PO POŁĄCZENIU I WYMIESZANIU SIĘ W CIĄGU KILKUSET LAT DAŁO NIEZWYKŁĄ BARWNOŚĆ I ORYGINALNOŚĆ.

                                         

Obrzędy

OBOK GWARY SPISZ POSIADA BOGATĄ OBRZĘDOWOŚĆ, NA POWSTANIE KTÓREJ OGROMNY WPŁYW MIAŁA CYKLICZNOŚĆ PÓR ROKU, KALENDARZ ŚWIĄT KOŚCIELNYCH, DETERMINACJA PRZYRODY ORAZ SŁABY KONTAKT ZE ŚWIATEM ZEWNĘTRZNYM.

Ważnym miejscem w społeczności spiskiej był Kościół, wokół którego skupiało się nie tylko życie religijne, ale także obowiązki dnia codziennego. Porządek roku liturgicznego wpływał zasadniczo na zachowanie i postępowanie ludzi. Mieszkańcy przestrzegali, aby w czasie adwentu ziemię nie naruszać, by odpoczęła:

-Karnawał zwany na Spiszu "miysopusty" był okresem radości, psot i żartów.  Głownie młodzież spotykała się na wspólnych "potancówkach", ale także w długie, zimowe wieczory kobiety "pruły" pierze, przędły len, "grymplały" wełnę,  czy też tkały na krosnach płótno.

-W dzień Zielonych Świąt zachował się zwyczaj"ogrywania mai". W przeddzień wieczorem przed każdym domem, gdzie mieszkały panny, kawalerzy stawiali "maje". W gwarze słowo to oznacza modrzew.

Kuchnia spiska

KUCHNIA SPISKA POSIADA SWOJĄ SPECYFIKĘ, MOŻE POSZCZYCIĆ SIĘ ORYGINALNOŚCIĄ, PROSTOTĄ WYKONANIA I WSPANIAŁYMI WALORAMI SMAKOWYMI I ZAPACHOWYMI.

Historia receptur na kulinarne specjały wiąże się z tradycją i religią danego regionu jak również z kulinarnymi upodobaniami oraz możliwościami finansowymi jego mieszkańców. Tak też na Spiszu gotowano potrawy proste, z własnych produktów. W związku ze świętami religijnymi pojawiły się specyficzne potrawy świąteczne, jak na przykład na Wielkanoc, skromne, postne w  Wielkim Poście, a jeszcze inne na Boże Narodzenie.

Tańce

PODSTAWOWYM SPISKIM TAŃCEM JEST "BABSKI", NAZYWANY "KULAWYM", CZY TEŻ "WAŁASKIM".

Kiedyś głównie tańczyły go same kobiety. Ważną rolę do dziś odgrywa "babski" podczas "oczepin", kiedy to młoda para tańczy go z najbliższą rodziną. Typowym dla Spisza jest taniec "mazor" wykonywanych przez mężczyzn Jest tańcem magicznym, który ma przynieść obfity urodzaj ziemi. Popisowym tańcem wśród mężczyzn jest "klepany". Do najbardziej znanych tańców należą: czardasze, chodzony, polki, min. krzyżowa, mietłowa. 

Zespoły regionalne:

-CZARDASZ - NIEDZICA

-MAJOWY WIERCH - SP KACWIN

-BYSTRY POTOK - KACWIN

-MALI SPISZACY - SP ŁAPSZE NIŻNE

-ŚPISOKI - GIMNAZJUM ŁAPSZE NIŻNE

-MAŁE HAJDUKI - SP ŁAPSZE WYŻNE

-ŚPIZOCEK - SP ŁAPSZANKA

-TRYBSKIE DZIECI - SP TRYBSZ